Als kind was ik gefascineerd door de tekeningen van de aarde in kinderboeken. De aarde was altijd afgebeeld met een dikke, blauwe atmosfeer die eruit zag als een beschermende deken. Ik dacht dat de atmosfeer in totaal veel groter was dan de aarde zelf. Een heel typisch plaatje geeft wel een indruk, bijvoorbeeld zoiets als dit:
Zelfs later op school, wanneer er wat meer werd uitgelegd over zomers en winters en de invloed van de zon op de aarde dan werd de atmosfeer afgebeeld als een enorme dikke blauwe laag rond de bol van de aarde, zoals in de afbeelding hieronder.
De zonnestralen leggen een langere afstand af in Nederland dan bij de evenaar en daardoor is het bij ons in Nederland moeilijker voor de zon om het oppervlak op te warmen. Ok, prima. Klinkt goed en ziet er ook goed uit, nietwaar?
Later leerde ik dat de dikte waar het leven wat aan heeft, veel en veel dunner is dan het idee dat je zou krijgen van de plaatjes op school. Het deel van de atmosfeer waar wij nog kunnen ademen is in feite een heel dunne laag gas die de aarde omringt. Als je de aarde zou verkleinen tot de grootte van een voetbal, zouden de hoogste bergen, zoals de Mount Everest niet hoger zijn dan, ja dan wat?
Stel, de hoogste plek waar mensen zonder extra zuurstof kunnen overleven, is ongeveer 8.000 meter boven zeeniveau. De straal van de aarde is 6.378 kilometer. Als we de aarde verkleinen tot een voetbal, hoe groot is het gedeelte boven de voetbal waar mensen nog kunnen ademen?
Berekening ademhoogte op een voetbal
6378 kilometer is de straal van de aarde. De diameter van een voetbal is ongeveer 22 centimeter. De diameter is twee keer de straal. Dus de diameter van de aarde is:
- Diameter aarde: 6378 km * 2 = 12756 km.
- Diameter voetbal: 0,22 m = 0,00022 km (om de eenheden gelijk te maken)
Schaalfactor:
- 12756 km / 0,00022 km ≈ 58027272.73
Een schaal van ruim 58 miljoen. Als je 58 miljoen voetballen op elkaar stapelt heb je bijna de diameter van de aarde. Nu de dikte berekenen van waar we, op de schaal van een voetbal, kunnen ademen!
8000 meter op de voetbal:
- 8000 m gedeeld door 58 miljoen ≈ 0,000138 meter
Dus 8000 meter op de echte aarde zou slechts 0,138 millimeter zijn op de voetbal. Net aan een-tiende (1/10) van een millimeter.
Nogmaals: Als we deze schaalfactor toepassen op de hoogte van 8.000 meter, dan krijgen we een hoogte van ongeveer 0,138 millimeter op de voetbal-aarde waar mensen niet meer kunnen ademen. Dit is ongeveer zo dik als een gemiddelde mensenhaar.
En die mensenhaar is dan zo hoog als de Mount Everest! Het meeste leven bevindt zich veel en veel lager op aarde, dus op de voetbal slechts onder een fractie van die mensenhaar! En al het leven (waar dieren en planten kunnen leven) bevinden zich dus alleen maar onder die mensenhaar.
He? Leven onder een mensenhaar?
Dit besef heeft me een beetje bang gemaakt. De atmosfeer is zo dun en kwetsbaar, en toch is het essentieel voor ons leven. Het beschermt ons tegen schadelijke straling van de zon, regelt het weer en het klimaat, en zorgt ervoor dat we kunnen ademen.
Klimaatverandering
In de afgelopen jaren ben ik me steeds meer bewust geworden van de gevaren van klimaatverandering. De uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteiten verwarmt de aarde en verandert het klimaat. Dit heeft al geleid tot ernstige gevolgen, extreme weersomstandigheden, overstromingen, extreme droogte en bosbranden en in de nabije toekomst ook het gevaar van stijgende zeespiegels en het verlies van biodiversiteit.
Ik ben bang dat als we niet snel actie ondernemen, de gevolgen van klimaatverandering nog erger zullen worden. We moeten alles in ons vermogen doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en ons aan te passen aan de veranderingen die al plaatsvinden.
Wat kunnen we doen?
Er zijn veel dingen die we kunnen doen om klimaatverandering tegen te gaan. We kunnen energiezuiniger leven, minder vlees eten, duurzame vervoersmiddelen gebruiken (de fiets) of werk vaker thuis. Minder vliegen met vliegtuigen want dat is nu eenmaal erg vervuilend, is ook een makkelijke beslissing. We kunnen gewoon dichterbij op vakantie. Of vlieg gewoon niet of in ieder geval veel en veel minder. En onze stem laten horen aan politici; waar blijft de BTW op vliegtickets of kerosine eigenlijk?
In Nederland zouden we ook gewoon heel praktisch moeten doen. Bijvoorbeeld. Wanneer we een nieuwbouwwijk gaan bouwen in een buitengebied, gooi er dan maar meteen 3 meter extra zand en rots tegenaan om de bouwgrond op te hogen. Hoewel ik niet denk dat de zeespiegel in ons eigen leven nou heel snel zal gaan stijgen, zullen de generaties na ons nog wel eens dankbaar kunnen zijn wanneer we, beetje bij beetje, hele gebieden gewoon wat hoger “afmeren”. Waarom bouwen we bijvoorbeeld nog huizen die nu al onder zeeniveau liggen wanneer die huizen misschien wel 350 jaar moeten kunnen blijven staan? Hoog dan eerst de grond gewoon op.
Conclusie
De atmosfeer is een dunne laag gas die essentieel is voor ons leven. Het is kwetsbaar en wordt bedreigd door klimaatverandering. Realiseer je hoe dun de laag is waar mensen (en al het andere leven) ademen. Als de aarde een voetbal is, dan is de laag waar wij kunnen leven dunner dan een mensenhaar. We moeten alles doen wat we kunnen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en ons aan te passen aan de veranderingen die al plaatsvinden.
Leave a Reply